Warto znać swoje prawa, gdyż ich nieznajomość niestety nas nie chroni anie też nie usprawiedliwia. Co do zasady mamy prawo do obecności publiczności na sali rozpraw lub – w przypadku gdy z jakichś przyczyn sprawa jest utajniona – mamy prawo do obecności dwóch osób przez nas wskazanych. Ponadto możliwy jest także udział organizacji społecznych, np. w procesie o dyskryminację możliwy będzie udział organizacji (Fundacji, Stowarzyszeń, itp.), które działają w obszarze obrony antydyskryminacyjnej. Dzisiaj kilka informacji o instytucji osoby zaufania, bo nieczęsto ktoś z tej instytucji korzysta a uważamy, że warto.
Kim jest osoba zaufania?
Warto najpierw przytoczyć literę prawa z kodeksu postępowania cywilnego:
Art. 154. kpc
§ 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony.
§ 2. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się publicznie.
Art. 361. kpk
§ 1. W razie wyłączenia jawności mogą być obecne na rozprawie, oprócz osób biorących udział w postępowaniu, po dwie osoby wskazane przez oskarżyciela publicznego, oskarżyciela posiłkowego, oskarżyciela prywatnego i oskarżonego. Jeżeli jest kilku oskarżycieli lub oskarżonych, każdy z nich może żądać pozostawienia na sali rozpraw po jednej osobie.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli zachodzi obawa ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne”.
§ 3. W razie wyłączenia jawności przewodniczący może zezwolić poszczególnym osobom na obecność na rozprawie.
Oba przytoczone przepisy mówią, ze mamy prawo na obecność osób, które nazywamy osobami zaufania.
Kim jest osoba zaufania i jaką ma rolę?
Każdy kto jest pełnoletni i zostanie wskazany przez stronę postępowania może stać się osobą zaufania. Osoba ta – co ważne – nie może być ani nie może się stać – świadkiem w toczącym się postępowaniu. Głównym zadaniem osoby zaufania jest robienie notatek. To jest o tyle istotne, że osoba zaufania może wnieść do protokołu o sprostowanie danej wypowiedzi, np. sądu, świadka, strony. Stąd jej rola jest dość istota aczkolwiek niedoceniana. Osoba zaufania powinna notować nawet wydawać by się mogło nieistotne reakcje, jak na przykład to, że sędzia przerywa wypowiedź świadka lub że nie chce jej wysłuchać do końca. Takie i inne podobne detale mogą mieć wpływ na toczącą się rozprawę oraz jej wynik. Oświadczenie osoby zaufania może przyjąć formę wniosku i zostać wpisane do protokołu.
Jak zgłosić osobę zaufania?
Na początku rozprawy sąd pyta kim jest dana osoba. Wówczas należy stwierdzić, że jest to osoba zaufana zgodnie z art. 154 kpc. Osoba zaufania musi posiadać przy sobie dokument tożsamości. Sąd może nie znać tego artykuły gdyż nie jest on często stosowany ale ma narzędzia do tego by sprawdzić zasadność takiego powołania i wydać stosowne decyzje.
W polskim prawie osoba pokrzywdzona w procesie może także działać, jako oskarżyciel posiłkowy.
Źródła: kodeks postępowania cywilnego, http://www.csopoid.pl/ , https://www.rpo.gov.pl , https://courtwatch.pl/