W ramach społecznej kontroli sądownictwa działa w Polsce Wokanda Obywatelska (prowadzona przez Fundację Court Watch), która jest wirtualną platformą wymiany informacji nt. planowanych rozpraw i posiedzeń sądowych w całym kraju. Każdy obywatel, który został wezwany przed oblicze sądu może zgłosić swoją rozprawę na portalu tej Fundacji i spróbować zapewnić sobie społeczną kontrolę nad tym, jak rozprawa się toczy.
Samo zgłoszenie co prawda nie gwarantuje, że publiczność się pojawi ale przy determinacji zgłaszającego i dobrym opisie sprawy jest taka szansa.
Kto powinien z tej możliwości skorzystać?
Zgłaszane rozprawy dotyczą różnych kwestii – od majątkowych, rozwodowych, po kwestie zatrudnienia i ubezpieczeń społecznych a nawet karnych. Chociaż w Regulaminie zawartym na stronie Wokandy Obywatelskiej czytamy, że nie ma gwarancji 100{1b15491142617a9a36d6c94a049d987338e3cd6d6b41308626da7153c8fc1374}, że obserwator/-rzy się pojawi to jednak z tej możliwości korzysta coraz więcej osób.
W ubiegłym tygodniu Fundacja REFFORM otrzymała zaproszenia do udziału w kilku sprawach, w tym między innymi: w rozwodowej, o ustalenie miejsca pobytu, o obniżenie alimentów, o ubezpieczenie społeczne. Śledzimy ich naturę i kwalifikację prawną, by rzetelnie móc wypełniać cele Fundacji.
Podstawa prawna w procesach cywilnych cytowana była w poprzednim tekście pt. Instytucja osoby zaufania zatem nie ma konieczności, by ją ponownie przytaczać. Przedstawiamy jednak podstawę prawną mającą źródło w kodeksie postępowania karnego:
§ 2. W zgłoszeniu organizacja społeczna wskazuje przedstawiciela, który ma reprezentować tę organizację, a przedstawiciel przedkłada sądowi pisemne upoważnienie.
§ 3. Sąd dopuszcza przedstawiciela organizacji społecznej, jeżeli leży to w interesie wymiaru sprawiedliwości.
Dlaczego radzimy korzystać z obserwatorów?
Dla prawie wszystkich osób doświadczenie procesu może być dość traumatycznym przeżyciem. Często naruszającym ich godność. Bywa, że z powodu niskiej świadomości prawnej i braku wsparcia osoby pokrzywdzone nie radzą sobie z procesem, rezygnują z niego, poddają się. W ten sposób nie mogą skutecznie dochodzić swych praw. Obecność obserwatora jest nie tylko wsparciem psychologicznym ale także daje możliwość późniejszej rozmowy i wspólnych wniosków. Pełnomocnicy prawni również chętnie korzystają z obserwatorów, gdyż notując przebieg postępowania są oni w stanie zaobserwować rzeczy, których strony procesu nie widzą (np. zachowanie sądu, braki w protokole, niegodne traktowanie, itp.). Wszystko to może mieć zasadnicze znaczenia dla przebiegu sprawy.
